masovna izumiranja

Planeta na kojoj živimo Zemlja je stara preko 4500 milijardi godina i nakon svih ovih godina nije iznenađujuće da su živa bića morala da trpe događaje u kojima su njihovi životi bili na ivici nestanka.

priroda je sve u poređenju sa nama i to je ono što kroz razne događaje već možete biti svojstveni Zemlji jer je razornim astronomskim fenomenima odgovorni za neka od masovnih izumiranja koja danas poznajemo.

Ova izumiranja o kojima ćemo govoriti u ovoj publikaciji su uzrok smrti i nestanka velikog broja vrsta, čak i skoro do kraja života na planeti.

U ovom članku ćemo započnite putovanje kroz istoriju otkriti šta su oni, uzroci i posljedice nekih od najzapamćenijih masovnih izumiranja danas.

Šta su masovna izumiranja?

Da bismo počeli da razumijemo sve što okružuje ove događaje, prva stvar koju moramo znati je šta su masovna izumiranja

O ovom fenomenu govorimo javlja se prirodno i kulminira smrću i nestankom velikog broja vrsta. Istrebljenje se smatra masovnim kada najmanje 10% vrsta nestane u toku jedne godine ili kada više od 50% to učini u periodu od jednog do tri miliona godina.

Mnogo je profesionalaca u sektoru koji upozoravaju da smo možda na rubu novog izumiranja budući da smo mi ljudi ti koji nanosimo štetu opstanku drugih živih bića.

Ove štete o kojima govorimo možemo vidjeti u uticaj na životnu sredinu koji izazivamo, koji su užasni. Ali potrebne su još razornije sile prirode da bi se došlo do tačke masovnog izumiranja.

Prema mnogim studijama života na Zemlji, prošla je kroz najmanje pet perioda masovnog izumiranja kroz jedan od četiri eona na koje je podijeljen život na planeti, fanerozojski eon.

Svako od ovih pet masovnih izumiranja, dogodio u određenom trenutku u istoriji Zemlje. Uzroci su kod svakog bili različiti, kao i stepen devastacije i posljedice koje su uslijedile.

Kojih je pet velikih masovnih izumiranja?

Kada budemo jasni od čega se sastoje masovna izumiranja, pozabavićemo se masovnim izumiranjem koja su se dešavala kroz istoriju.

Ordovicij – Silur

Pričamo o tome prvo poznato masovno izumiranje, moramo se vratiti na fazu ordovicijanskog perioda prije više od 480 miliona godina.

U ovoj istorijskoj fazi na planeti Zemlji, život je postojao samo u moru, svi složeni organizmi su živjeli u tom okruženju. Ovaj život je bio ograničen na bića kao što su školjkaši, glavonošci, graptoliti, brahiopodi, mekušci, između ostalih.

Ne zna se sa sigurnošću šta je izazvalo ovo masovno izumiranje., ali najprihvaćenija teorija je da je gama zrak pogodio Zemljin atmosferski sloj i uništio ga, što je uzrokovalo da ultraljubičasti zraci uđu bez ikakve barijere.

Ovo uzrokovao nestanak planktona, fitoplanktona i nekih živih bića koji su u njima živjeli zbog nestašice hrane. Također, moramo dodati i smrt jaja i larvi ultraljubičastim zrakama i zagrijavanjem. Sve je to uzrokovalo prestanak strujanja, tako da se hranjive tvari nisu raznosile morem i nisu stizale do drugih bića.

Nakon svega ovoga, došlo je do velike glacijacije. Ovo prvo izumiranje nastalo je pod utjecajem gama zraka na početku ledenog doba. Utjecao je na mnoga područja u kojima je živjela većina gore navedenih organizama.

glacijacija, proizlazi iz pomicanja tektonskih ploča koje uzrokuju da se superkontinent Gondvana vuče do Južnog pola. To je dovelo do stvaranja beskrajnih glečera na površini zemlje, tako da su se nivoi okeana smanjivali kako se velike količine vode stvrdnjavale.

Promjene u morske struje su doživjele značajne promjene, što je uticalo na oksigenaciju mora i cirkulaciju hrane. To je dovelo do toga da su mnoge vrste počele nestajati vrlo brzo.

Nekoliko vrste koje su uspjele preživjeti, morale su se prilagoditi novim uslovima, ali su kasnije pretrpeli drugo masovno izumiranje na kraju ledenog doba o kojem govorimo.

Superkontinent se ponovo pomerio na jug, što je izazvalo otapanje glečera i porast nivoa mora. Ove promjene u moru uzrokovale su smrt i nestanak 85% vrsta.

Devon–karbon

Nakon masovnog izumiranja u prethodnoj fazi, život se uspio oporaviti i ponovno roditi, prvo su se pojavile biljke, a kasnije i člankonošci. Ovaj period Počinje prije otprilike 419 miliona godina, nakon silurskog perioda.

Ovo drugo masovno izumiranje, zahvaćeni uglavnom morskim vrstama, grebenima i drugim organizmima koji žive u vodenoj sredini kao što su ribe, glavonošci, spužve itd.

La teorija globalnog hlađenja, je najprihvaćenija od strane profesionalaca za objašnjenje uzroka ovog izumiranja. Vode okeana trpe hlađenje koje uzrokuje, preko 3 miliona godina, nestanak oko 82% vrsta koje su postojale u to vrijeme.

perm–trijas

Prije otprilike 250 miliona godina, na Zemlji su se dogodili neprijateljski uvjeti koji su doveli do najgoreg masovnog izumiranja do sada. Profesionalci to procjenjuju izumrlo je oko 95% morskih vrsta i 75% kopnenog života.

U ovom periodu, površine zemljišta su počele rasti, širiti se i diverzificirati. Geolozi sumnjaju da je ovo masovno izumiranje bilo uzrokovane intenzivnom vulkanskom aktivnošću i kasnija emisija metana u more.

Tokom godina i uz pomoć fosilnih ostataka, grupa istraživača je rekonstruisala događaje i očigledno nije emisija metana izazvala ovu katastrofu, već velika oslobađanja magme. To je dovelo do globalnog zagrijavanja i niza katastrofa koje su planetu pretvorile u pustinjsko mjesto.

Ovaj niz događaja koji su se desili tokom milion godina objašnjava zašto je skoro 95% vrsta koje su naseljavale Zemlju nestalo.

Trijas – Jura

Kao što se dogodilo nakon velikog masovnog izumiranja, život se drži i oporavlja u okviru mogućnosti. Ovo četvrto izumiranje događa se prije oko 200 miliona godina na kraju trijaskog perioda i označava početak jurskog perioda.

U ovom periodu, različiti sisari i dinosaurusi napreduju i uspostavljaju se kao dominantna vrsta planete u to vreme.

Život ovih divnih bića završio bi se četvrtim masovnim izumiranjem. Pangea je već bila jedan superkontinent, ali se počinje raspadati i dijeliti na kontinente koje poznajemo danas.

Ovaj proces uzrokuje klimatskih promjena koje zajedno sa intenzivnom aktivnošću vulkana i utjecajem meteorita, dovelo je do nestanka mnogih vrsta. Postoji nekoliko različitih hipoteza o tome šta je zaista uzrokovalo ovo izumiranje, a sve one na kraju vjeruju da je to bio slijed događaja.

stigli su nestalo oko 76% vrsta živih bića koja su naseljavala Zemlju tokom milion godina.

Kreda – tercijar

Poznat je i kao kreda-paleogen i bio je to period masovnog izumiranja vrsta koje se dogodilo prije oko 66 miliona godina. U ovoj fazi života Zemlje, pojavljuju se vrste velikih dinosaurusa, koji postaju neprikosnoveni vlasnici planete.

Kao što smo spomenuli, prije otprilike 66 miliona godina, veliki meteorit udari u zemlju i odatle počinje novo izumiranje u istoriji.

Ovo izumiranje jeste odgovoran za nestanak raznih vrsta sa zemlje i svih dinosaurusa. Tačno trajanje ovog izumiranja nije poznato, ali koje su bile razorne posljedice udara meteorita.

Jedan od najnegativnijih uzroka je taj što je ovaj uticaj stvorio a oblak prašine koji se taložio u atmosferskom sloju. Ovo je uzrokovalo da sunčeva svjetlost nije ušla tako da se biljke ne bi mogle razviti ako nisu mogle vršiti fotosintezu. Pored toga, poremećene su količine CO2 i kiseonika.

Sve ovo, pokrenuto u a niz negativnih posljedica po vrste koje su uspjele preživjeti. Biljožderi nisu imali biljke kojima bi se hranili, a ni mesožderi nisu imali hrane. Dakle, praktično nijedno biće koje je živjelo u zemaljskoj zoni nije uspjelo da preživi.

Kao što smo bili u mogućnosti da potvrdimo u svakom od ovih 5 perioda masovnog izumiranja, živa bića koja su naseljavala Zemlju bila su vrlo krhka. Ali život je uspeo da se rekomponuje i period za periodom je nastajao ni iz čega i uspevao da stvori nove vrste.